Así se demostra nun artigo publicado en ‘Nature’ por Belén Riveiro, investigadora de CINTECX, e tres investigadores da UPV
DUVI 28/05/2024
Os riscos de colapso de pontes son reais e irán a máis. Así se expón nun artigo publicado este martes na revista Nature no que un equipo internacional de especialistas, entre eles a investigadora de CINTECX, Belén Riveiro, advirten da elevada probabilidade de que os danos a este tipo de infraestruturas, polas que día a día cruzan centos de miles de persoas, se intensifiquen debido a múltiples factores, entre eles, o deterioro dos materiais cos que foron construídos, a evolución dos vehículos e os trens que os cruzan -con cargas moito maiores das que se consideraban cando foron concibidos- e a presenza cada vez máis habitual de fenómenos meteorolóxicos extremos.
Conscientes de que os derrubamentos de pontes acontecen con relativa frecuencia -na mente colectiva está o colapso da ponte Francis Scott Key de Baltimore o pasado mes de marzo- e do importante número de mortos e feridos que provocan, os autores e autora deste estudo apremian a “abordar urxentemente” os retos aos que se enfronta a enxeñería estrutural, en particular, no que atinxe ás pontes.
Neste senso, urxen a tomar medidas que garantan a seguridade deste tipo de infraestruturas, medidas que, ao seu xuízo, deben pasar pola incorporación de novas tecnoloxías de monitorización estrutural que permitan avaliar en tempo real as condicións de seguridade (“tal e como acontece noutras industrias como a da automoción e a aviación”), a actualización e harmonización da normativa de deseño e avaliación, “xa que a maioría dos códigos e estándares de seguridade actuais están centrados no deseño das pontes novas, non en avaliar a seguridade das envellecidas” e o incremento notable das medidas de prevención e mantemento para que, no caso de acontecer un evento extremo, se poidan mitigar ou minimizar as súas consecuencias.
Falla de mantemento e sobrecarga da estrutura provocan a maior parte dos colapsos
No artigo publicado en Nature -o xoves sairá a versión impresa- faise unha análise a través das consecuencias directas e indirectas provocadas polo colapso e/ou interrupción do servizo de pontes en servizo, así como polas principais causas que provocaron colapsos durante condicións de operación que deron lugar a consecuencias catastróficas. “Dentro destas causas sempre están as accidentais, que son moi difíciles de predicir e, polo tanto, obrigan a dispoñer de medidas de mitigación tales como o establecemento de áreas de protección que impidan que vehículos poidan chegar a colisionar con elementos estruturais críticos”, explica Riveiro.
Non obstante, o estudo defende que as estatísticas demostran que a maior parte dos colapsos con consecuencias catastróficas ocorren debido á falla de mantemento ou sobrecarga da estrutura, tal e como aconteceu no ano 2018 cando o Viaduto de Polcevera (Xénova) colapsou provocando 43 vítimas mortais. “Neste contexto é onde se atopan os grandes desafíos da enxeñería de pontes, dado que existe unha grande incerteza acerca das condicións reais futuras nas que estarán traballando estas pontes”, explica a investigadora da UVigo.
Isto débese non só á evolución das cargas operacionais destas estruturas (peso e frecuencia de vehículos), senón tamén ás propias condicións ambientais nas que estas estruturas estarán traballando a 50 ou 100 anos vista. “Estas últimas inquedanzas vense ademais especialmente agravadas polos posibles efectos do cambio climático, con cada vez máis frecuentes fenómenos meteorolóxicos extremos e con maiores ratios de degradación dos materiais”, subliña a experta.
As medidas para reducir os riscos divídense en catro grandes bloques
Para abordar os desafíos aos que se enfrontan as pontes existentes, o equipo responsable deste estudo propón traballar en torno a catro piares fundamentais: dispoñer de modelos de estimación de cargas ambientais e operacionais futuras máis precisos; dispor tamén de modelos máis precisos acerca dos efectos do cambio climático nos procesos de deterioro que afectan ás estruturas; a harmonización dos procedementos de análise e interpretación de datos de monitorización estrutural, e dispor de ferramentas de toma de decisións dinámicas que permitan optimizar a información que se pon a disposición dos xestores de infraestruturas.